Ο Μακρύγιαλος βρίσκεται 58 χλμ νοτιοανατολικά του Αγίου Νικολάου και 23 χλμ ανατολικά της Ιεράπετρας, στην περιφέρεια της κοινότητας του Αγίου Στεφάνου και νότια της κορυφής Βίγλα. Είναι ένα μεγάλο παραθαλάσσιο χωριό, το οποίο βρίσκεται κοντά στην έξοδο του ρέματος που διαρρέει το καταπράσινο φαράγγι των Πεύκων. Από ένα μικρό λιμάνι της δεκαετίας του 1950, όταν δεν υπήρχε ανεπτυγμένο οδικό δίκτυο στην περιοχή και όλα τα προϊόντα μεταφέρονταν με πλοιάρια, ο Μακρυγιαλός έχει γνωρίσει μια έντονη ανάπτυξη και έχει γίνει ο μεγαλύτερος τουριστικός προορισμός της περιοχής. Ουσιαστικά αποτελείται από δύο οικισμούς, του Μακρυγιαλού στα δυτικά και της Ανάληψης στα ανατολικά, οι οποίοι έχουν πλέον ενωθεί (η Ανάληψη ανήκει στην περιφέρεια της κοινότητας Πεύκων). Στο χωριό μπορείτε να βρείτε μεγάλα και μικρά ξενοδοχεία, ταβέρνες, εστιατόρια, μπαρ και καφετέριες, σούπερ μάρκετ, φούρνο, ΑΤΜ, ιατρείο και φαρμακείο. Κύριος μοχλός ανάπτυξης είναι οι υπέροχες παραλίες του χωριού και της ευρύτερης περιοχής, η ήρεμη θάλασσα και το εξαιρετικό ορεινό τοπίο που υψώνεται βόρεια του χωριού.
Η κύρια παραλία ενώνει το Μακρύγιαλο με την Ανάληψη και είναι γνωστή ως Χάνι ή Μεγάλη Παραλία. Είναι μια στενή λωρίδα παραλίας με λεπτή άμμο, περιτριγυρισμένη από πολλές καφετέριες, ταβέρνες, ενώ σε πολλά σημεία υπάρχουν μεγάλα αλμυρίκια. Είναι πολύ καλά οργανωμένη με ομπρέλες, θαλάσσια σπορ, ντους, κλπ. Τα νερά είναι πολύ ρηχά και ήρεμα, κάνοντάς την ιδανική για οικογένειες με μικρά παιδιά. Στα δυτικά και δίπλα στο λιμάνι της περιοχής υπάρχει μια σχετικά μικρή παραλία με άμμο, ουσιαστικά προέκταση της Μεγάλης Παραλίας, όπου θα βρείτε δωρεάν ομπρέλες και συνήθως πολύ κόσμο. Δυτικά του χωριού, πίσω από το ακρωτήριο Κατωβίγλι πάνω στο οποίο υπάρχουν τα ερείπια Ρωμαϊκής έπαυλης, ξεδιπλώνεται ο ήρεμος κόλπος του Καλαμοκανιά.
Στο ανατολικό τέρμα του κόλπου του Μακρύγιαλου, ανατολικά της Μεγάλης παραλίας και στην περιοχή της Ανάληψης συναντάμε τους δύο αμμουδερούς κόλπους της Λαγούφας, δίπλα στα μεγάλα ξενοδοχεία της περιοχής